Miasto Kroków. Spacer Miejski jako narzędzie w działaniach oddolnych i instytucjonalnych

Spacer nie jest bynajmniej wynalazkiem późnej nowoczesności. Perypatetycy, flaneurzy, spacerowicze miejscy: w różnych epokach spacerowanie miało jednak różnorodny charakter (Solnit 2001). W każdej z nich chodziło o coś więcej niż tylko o sam akt przemieszczania się. Spacer to bowiem nie tylko czynność fizyczna, lecz także kulturowa, polegająca na wytwarzaniu i nadawaniu znaczeń, jak również społeczna […]

Współczesna Kurpiowszczyzna żyje dziedzictwem przeszłości

Kurpie, jako grupa regionalna są, obok Górali i Kaszubów najbardziej rozpoznawalną, najbardziej wyrazistą grupą regionalną naszego kraju. Jak to się stało, że region, który w połowie XVII wieku stanowił pustkę osadniczą na północno-wschodnim skraju Mazowsza, dzisiaj czynnie uczestniczy w życiu kulturalnym kraju, a dokonania jego przedstawicieli z dwu ostatnich wieków znalazły trwałe miejsce w kulturze narodowej: […]

Scenka powstańcza taka będzie

Wrzesień, chłodny i pochmurny dzień. Wieś Mełchów, położona w województwie śląskim, w gminie Lelów, około 50 kilometrów na południowy wschód od Częstochowy. W rytm werbla idzie procesja: na przedzie orkiestra złożona z dziewcząt i chłopców grających podniosłą melodię; za nimi, pod białym krzyżem na czarnym sztandarze, kroczą zbrojni w ciemnych mundurach; dalej strażacy z chorągwiami […]

Konstruowanie lokalnego dziedzictwa

Zimą Lelów ożywa na jorcajt, gdy grób cadyka Dawida Bidermana odwiedza kilkuset chasydzkich pielgrzymów. Modlą się, świętują i bawią pod nowo wybudowanym ohelem – w roku 2008 odzyskali teren cmentarza i budynek, w miejscu którego przed II wojną światową znajdowała się synagoga. Latem zaś wszyscy lelowianie czekają na Święto Ciulimu-Czulentu: Festiwal kultury polskiej i żydowskiej […]

Ja tu tylko patrzę

Jest mroźny styczeń. Przy ośnieżonym rynku Lelowa stoją autokary, niektóre na zagranicznych, często ukraińskich rejestracjach. Puste pojazdy zdają się mówić: „Goście przybyli!”. Z oddali dobiega muzyka. Jeżeli ruszymy jej tropem, miniemy autokary i aptekę, to już za skrzyżowaniem z uliczką Kaczą dźwięki przybiorą na sile. Jeszcze kilkanaście kroków i oczom naszym ukaże się widok rzadko […]

Czas, historia i pamięć. Murale, performans i topografia symboliczna

Ułani na koniach, z szablami, w kontuszach zbierają się pod kościołem przy placu Szembeka. Tworzą paradny szpaler i udają się stępem ulicą Chłopickiego do Szaserów i dalej w stronę Olszynki Grochowskiej. Za nimi kroczy pochód. Oddadzą tam hołd poległym w bitwie 1831 roku. Jest luty. Za kilka miesięcy po drugiej stronie placu o 17.00 zbierze […]